Mô hình hợp tác xã nông nghiệp tiêu biểu

Phát triển kinh tế tập thể là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, được xác định nhất quán và xuyên suốt trong các Nghị quyết của Đảng. Hội nghị lần thứ 5 BCH TW Đảng khóa XIII đã ban hành Nghị quyết số 20 -NQ/TW về “Tiếp tục đổi mới phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới”, trong đó, nòng cốt là kinh tế HTX. Thời gian qua, được sự quan tâm chỉ đạo của Trung ương, tỉnh và sự vào cuộc của các tổ chức chính trị - xã hội, các địa phương và người dân, số HTX được xây dựng, phát triển ngày một tăng, đặc biệt là số HTX nông nghiệp phát triển đã tạo sự chuyển biến tích cực trong sản xuất nông nghiệp. Hiện toàn tỉnh có 299 HTX nông nghiệp; các HTX bước đầu đã phát huy vai trò trong việc tổ chức sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, góp phần nâng cao thu nhập cho các thành viên và lao động tại địa phương. HTX nông sản Khe Sanh (huyện Hướng Hóa) là một trong những điển hình tiêu biểu về hoạt động hiệu quả. Được thành lập năm 2019 theo sự hỗ trợ, tư vấn, hướng dẫn của các cấp Hội Nông dân, Liên minh HTX tỉnh và Phòng Nông nghiệp huyện. Lúc đầu mới thành lập có 7 thành viên, đến nay HTX có 30 thành viên, hoạt động trong lĩnh vực sản xuất chế biến tiêu thụ cà phê theo hướng canh tác bền vững, nâng cao chất lượng sản phẩm, tiếp cận thị trường mới và tăng lợi nhuận cho hộ trồng cà phê.

Đồng chí Trần Văn Bến - TUV, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Quảng Trị (người thứ 2 bên trái qua) tham quan quy trình sản xuất sản phẩm cà phê của Hợp tác xã Nông sản Khe Sanh

Chị Nguyễn Thị Hằng - Giám đốc HTX nông sản Khe Sanh tâm sự: Khi mới thành lập các thành viên hoạt động cũng gặp không ít khó khăn, với sự nổ lực của các thành viên trong Ban quản trị, sự hỗ trợ của các cấp, các ngành, được tập huấn chuyên môn… nên hoạt động của HTX đi vào ổn định, mang lại hiệu quả. Năm 2022, HTX thu mua 3.000 tấn cà phê quả tươi để chế biến cà phê sạch. Bên cạnh đó, HTX đã ký kết với 5 doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm. Hàng năm, cho doanh thu 22 tỷ đồng, giải quyết việc làm thường xuyên cho lao động, chủ yếu là phụ nữ người dân tộc Vân Kiều với hơn 70 người, với mức thu nhập từ 4.000.000đ - 6.000.000đ cho 1 lao động/ tháng.

Nhằm nâng cao chất lượng và bảo đảm sản xuất, kinh doanh cà phê, ngay sau khi thành lập Hợp tác xã Khe Sanh cùng địa phương đã vận động bà con bỏ lối canh tác cũ và thói quen thu hoạch cà phê xanh, ngâm nước; thay vào đó là sản xuất cà phê sạch theo hướng hữu cơ. Ngoài việc trồng mới, tập trung hướng dẫn người dân đầu tư chăm sóc, tái canh và cải tạo diện tích cà phê lâu năm. Trên cơ sở đó, HTX đứng ra bao tiêu cà phê, bảo đảm chất lượng về phục vụ chế biến. Trước đây, nông dân trồng và chăm sóc cà phê theo phương thức truyền thống, không bón phân đúng tiêu chuẩn, định lượng, khi thu hoạch thì mạnh ai nấy làm, khiến tình trạng thu hoạch không đảm bảo tỷ lệ quả chín, trộn tạp chất để tăng trọng lượng. Hiện nay, Hợp tác xã tổ chức thu mua quả chín đạt từ 95% trở lên và không ngâm nước, không lẫn tạp chất nên người trồng cà phê đã thực hiện đúng tiêu chuẩn để được thu mua sản phảm.

Nhìn thấy vỏ cà phê sau xay xát người dân vứt bỏ lung tung gây ô nhiễm môi trường, đầu năm 2022, Hợp tác xã Nông Sản Khe Sanh đã mạnh dạn đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất phân vi sinh từ vỏ quả cà phê với kinh phí trên 2 tỷ đồng. Nhà máy đi vào hoạt động cung cấp phân bón cho các hộ nông dân theo hình thức trả chậm nên ai cũng phấn khởi. Người dân được mua phân vi sinh với giá rẻ hơn thị trường 20%, thành viên HTX được hỗ trợ 50%. Việc sử dụng phân bón vi sinh giúp phục hồi đất, tăng độ xốp cho đất, cây phát triển tốt, ít sâu bệnh và an toàn với môi trường tự nhiên, chi phí thấp hơn so với phân hóa học.

Song song với việc hỗ trợ bà con nông dân trồng và chăm sóc cây cà phê theo hướng hữu cơ, Hợp tác xã thực hiện hợp đồng liên kết với doanh nghiệp, hộ nông dân trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm.

Hợp tác xã Nông Sản Khe Sanh mang đến cơ hội cho những nông dân nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, được tham gia vào chuỗi sản xuất, được tập huấn quy trình trồng, chế biến cà phê sạch hữu cơ, ký kết thu mua theo nhóm hộ nông dân nhằm đảm bảo tính minh bạch, phân phối lợi ích công bằng giữa người trồng, người chế biến tạo tác động xã hội, hướng tới bảo vệ môi trường, tăng thu nhập cho người trồng và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, đóng góp vào sự phát triển kinh tế, xã hội và môi trường một cách bền vững. HTX đang liên kết với 07 tổ nhóm gồm 100 hộ nông dân thuộc xã Hướng Phùng và Hướng Tân, trong đó có 70 hộ là người đồng bào dân tộc thiểu số. Nhóm Bụt Việt 1: 28 hộ dân, diện tích 30 ha, sản lượng 480 tấn quả tươi; nhóm Bụt Việt 2: 11 hộ dân, diện tích 20 ha, sản lượng 250 tấn quả tươi; nhóm Doa Cũ: 23 hộ dân, diện tích 24 ha, sản lượng 320 tấn quả tươi; nhóm Xa Ry: 18 hộ dân, diện tích 26 ha, sản lượng 300 tấn quả tươi; nhóm Bụt Việt Yên: 18 hộ dân, diện tích 21 ha, sản lượng 250 tấn quả tươi; nhóm Hướng Tân: 15 hộ dân, diện tích 18 ha, sản lượng 200 tấn quả tươi; nhóm Cheng:16 hộ dân, diện tích 20 ha, sản lượng: 200 tấn quả tươi/năm.

Sau hơn 2 năm thực hiện liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm, hoạt động của Hợp tác xã bước đầu đã đi vào ổn định và hiệu quả. Thay vì phải loay hoay tìm đầu ra cho sản phẩm, giờ đây Hợp tác xã đã tập trung vào sản xuất chuỗi cà phê sạch, chất lượng cao theo đúng quy trình. Ký kết hợp đồng với 05 doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm lâu dài, ổn định: Bưu điện tỉnh Quảng Trị, Công ty cổ phần phát triển công nghệ xanh toàn cầu (Hà Nội); Công ty sản xuất & thương mại Cát Quế (Hà Nội); Hộ kinh doanh Tạ Thị Phượng (Đông Hà); Công ty SLOW Lào. Và các hệ thống bán lẻ và đại lý tiêu thụ trong nước. Thông qua kênh của Hội Nông dân tỉnh và Bưu điện tỉnh đã hỗ trợ kết nối các sản phẩm của Hợp tác xã qua sàn giao dịch thương mại điện tử Postmart.vn và hệ thống các điểm bán hàng tại Cửa hàng bưu điện 9 huyện, thị, thành phố; tham gia hội chợ, các điểm trưng bày trong và ngoài tỉnh. Đáp ứng nhu cầu của thị trường trong nước và thị trường xuất khẩu.

Với những nổ lực không ngừng của HTX nhằm đổi mới nâng cao chất lượng sản phẩm, đến nay, đã có sản phẩm đạt cà phê đặc sản Việt Nam, sản phẩm “Cà phê rang xay Khe Sanh Coffee” được chứng nhận danh hiệu sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh năm 2020; hai sản phẩm đạt chứng nhận Ocop 4 sao là sản phẩm “Khe Sanh Coffee dạng bột 100 % Arabica” và sản phẩm “Khe Sanh Coffee dạng hạt rang”. Năm 2021, HTX được tặng Bằng khen Chủ tịch UBND tỉnh về đổi mới, phát triển, nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể. Năm 2023, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam lần đầu tiên tổ chức biểu dương HTX tiêu biểu toàn quốc, HTX nông sản Khe Sanh là một trong 63 HTX tiêu biểu toàn quốc được vinh danh./.

Trần Thúy